Αχειροποίητος

Είναι μια εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Παναγία και αυτό σημαίνει ότι δεν έγινε από ανθρώπινο χέρι.

Στο γεγονός αυτό οφείλει το όνομα της.

Η Αχειροποίητος αναφέρεται στις γραπτές πηγές ως ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου της Αχειροποίητου και μάλιστα ως ο μεγάλος ναός της Θεοτόκου. Η επωνυμία Αχειροποίητος εμφανίζεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1320 και σχετίζεται με τη λατρευτική εικόνα της Παναγίας που υπήρχε στην εκκλησία. Η εκκλησία χτίστηκε πάνω σε ερείπια ρωμαϊκών λουτρών κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα.

Η εκκλησία αυτή ήταν η πρώτη που οι Οθωμανοί μετέτρεψαν σε τζαμί κατά τη διάρκεια του 1430, όταν εισέβαλλαν και κατέκτησαν την Θεσσαλονίκη. Όλες οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά της εκκλησίας καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Από τον πλούσιο γλυπτό αρχιτεκτονικό διάκοσμο της εκκλησίας, ξεχωρίζουν τα σύνθετα ιωνικά κιονόκρανα, τα οποία χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα και προέρχονται από εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης.

Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει κάποια τμήματα των τοιχογραφιών που σώζονται ακόμη και χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα και τμήματα των ψηφιδωτών τα οποία διασώθηκαν και χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα.

(Το μνημείο προσεγγίζεται από τη στάση Αγίας Σοφίας και απέχει 200 μέτρα)